Mjesto gdje počivaju kapetani Gradaščevići

Gradačački haremi sa starim nišanima imaju značajnu simboličku vrijednost za Bosnu i Hercegovinu, a među brojnim dobro uređenim haremima posebno se izdvaja onaj ispred Hadži Reuf-begove džamije.

Nalazi se u urbanom dijelu Gradačca, a u njemu se nalazi dvadesetak nišana iz 19. stoljeća različitih dimenzija i oblika, od kojih većina ima tarihe ispisane sulus ili talik stilom arapskog pisma.  

Biljni ornamenti

Jedna grupa nišana nalazi se ispred Hadži Reuf-begove džamije, a druga pored džamije u sjeveroistočnom dijelu harema. Potkraj 19. stoljeća u haremu su ukopani poznati gradačački kapetani Ahmed-beg Gradaščević, Hajrudin Gradaščević, Osman-beg Gradaščević i drugi velikani koji su imali zasluge u gradnji Gradačca.

Kako ističe Benjamin Bajraktarević, direktor Zavoda za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Tuzlanskog kantona, osim nišana različitih oblika i dimenzija, u haremu se nalaze i dva kamena sarkofaga.

- Posebno je interesantan sarkofag sa muškim nišanom s fesom, koji potječe iz 1890. godine i pripada Ahmed-begu Gradaščeviću - ističe Bajraktarević.

Na nišanu piše: “O, smrti! Još kao dijete sam naučio od učitelja Poslanikove riječi “dženet je pod majčinim stopama” i tu zapovijed sam prihvatio na roditeljsko zadovoljstvo sve do smrti. Gradačački uglednik Gradaščević Ahmed-beg, sin časnog Reuf-bega. Fatiha za njegovu dušu. 14. ramazana 1307. (30. april 1890.) godine.”

 

Jedan od najbolje uređenih i održavanih harema u BiH

Jedan od najbolje uređenih i održavanih harema u BiH

Sarkofag sa dva nišana dekoriran je biljnim ornamentima. Uz stare nišane i kamene sarkofage, pažnju prolaznika privlači i lijepo uređena Hadži Reuf-begova džamija, koja se nalazi u središtu ovog starog harema. Sagrađena je u periodu između 1878. i 1893. godine, na mjestu gdje je ranije postojala džamija ili mesdžid koji je obnovio Reuf-beg Gradaščević.

Vrijedan spomenik

Džamija je obnovljena i dograđena 2009. godine. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika proglasila je prije pet godina “Grobljansku cjelinu – harem Hadži Reuf-begove ili Nove (Džedid) džamije u Gradačcu” nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.

Turistička destinacija

Nacionalni spomenik, kako ističe Bajraktarević, obuhvata prostor harema džamije sa starim nišanima. Zbog starosti nišana, ali i uređenosti kompletnog nacionalnog spomenika, harem Hadži Reuf-begove džamije predstavlja nezaobilaznu destinaciju za brojne turiste koji posjećuju grad Zmaja od Bosne.