Predsjedavanje Francuske Evropskom unijom, zasigurno dolazi u specifičnim trenucima za ovu organizaciju. Evropu trenutno opterećava nekoliko unutrašnjih kriza, "rat" Brisela s Budimpeštom i Varšavom, ali i vanjskopolitički problemi koji se prije svega odnose na tenzije s Velikom Britanijom.
Također, u ovu kategoriju ulaze i mnogo rizičniji odnosi i pitanja koja obuhvataju migrantsku krizu na granici Bjelorusije i Poljske te ukrajinsku krizu oko koje su uključene sve svjetske sile.
Emmanuel Macron, dugogodišnji lider Francuske, nikada nije krio svoje pretenzije na sami vrh kada je riječ o Evropskoj uniji, a odlazak Angele Merkel i francusko predsjedavanje Unijom, gotovo da nisu mogli doći u boljem trenutku za francuskog lidera koji je već najavio planove Francuske tokom predsjedavanja Evropskom unijom.
Pored pitanja koja se tiču evropske strateške autonomije, što je ideja za koju najviše agituju upravo francuski zvaničnici, neminovno se nameće i niz drugih tema kojima će se u narednom periodu Francuska morati pozabaviti. Jedno od njih, svakako će se odnositi i na Zapadni Balkan i eventualno proširenje Evropske unije na ovo područje.
Šta Zapadni Balkan može očekivati od Francuske?
Tokom predstavljanja francuskog plana predsjedavanja Unijom za 2022. godinu, Macron je jedan dio svoje konferencije za medije posvetio upravo i državama Zapadnog Balkana u koje spada i Bosna i Hercegovina. Naglasio je kako Balkan i dalje predstavlja područje tenzija, ali da se Evropska unija mora značajnije uključiti u procese u ovom dijelu kontinenta.
"U junu ćemo održati konferenciju o Zapadnom Balkanu, jer je Balkan više od susjedstva, u srcu je Evrope, a dovoljno je da pogledate kartu, da pogledate našu historiju. Ovu regiju sada potresaju nove tenzije. Historija se vraća, ponekad i tragična. Dakle, mi danas imamo veoma posebnu odgovornost u vezi sa Zapadnim Balkanom. Tu moramo voditi politiku ponovnog angažovanja, ali i ulaganja, kako bi se promovisala ekonomska integracija ove regije, razvijala saradnja među ljudima, pokrenulo pitanje manjina koje se nalaze u ovoj regiji, kao i da se borimo protiv miješanja, protiv manipulacije, što je čin nekoliko regionalnih sila koje nastoje, širom Balkana, da destabilizuju Evropu", rekao je Macron.
Posebno važan dio Macronovog govora, u kontekstu Zapadnog Balkana, odnosio se na evropsku budućnost zemalja koje čine ovaj dio Evrope.
"Vjerujem da je ovaj angažman, a to je politički i ekonomski angažman na Zapadnom Balkanu, prava agenda suvereniteta naše Evrope, jer nećemo moći izgraditi Evropu mira narednih 50 godina ako ostavimo Zapadni Balkan u situaciji u kojoj se danas nalazi. Dakle radi se o razjašnjavanju njegove evropske perspektive, reinvestiranju u ovu regiju i njeno jedinstvo, i istinskom postojanju zajedničke ambicije za naredne decenije", poručio je Macron.
Naravno, riječi i obećanja kada je riječ o politici predstavljaju jednu stvar. Međutim, mnogo je važnije šta će se zapravo odvijati u realnosti kada je riječ o odnosu Evropske unije i država Zapadnog Balkana u narednih šest mjeseci.
Iako je Macron u prošlosti pokazivao zainteresovanost za zemlje Zapadnog Balkana, Francuska je tokom prethodnih godina upravo bila jedna od zemalja koja je predstavljala i najveću kočnicu u kontekstu širenja Evropske unije na ovo područje.
Tokom 2019. godine, Francuska je blokirala otvaranje prvih pregovaračkih poglavlja Evropske unije sa Albanijom i Sjevernom Makedonijom, a ankete su pokazale kako upravo Francuzi predstavljaju kategoriju najvećih euroskeptika na području Evropske unije.
Također, ono čemu će se Francuska posvetiti u narednom periodu unutar Evropske unije, značajno će odrediti i sudbinu Zapadnog Balkana. Naime, Macron je nekoliko puta potencirao pokretanje pitanja unutrašnjih reformi Evropske unije prije bilo kakvog prihvatanja novih država u ovaj politički i ekonomski blok.
Pokretanje reformi unutar Evropske unije predstavlja proces koji teče veoma sporo, a koji je često opterećen i narušenim odnosima između zemalja, pa se zbog toga vrlo teško može očekivati da u narednih šest mjeseci veći procesi reformi unutar EU, pokrenu i jači dijalog Brisela sa zemljama Zapadnog Balkana
Strateška autonomija, izbori i odnosi sa velikim silama
Predsjedavanje Francuske Evropskom unijom dolazi i u tri izuzetno važna momenta kako za samu državu tako i za globalne odnose. Tokom predsjedavanja Evropskom unijom, Francuska, tačnije njen predsjednik Emmanuel Macron naći će se i u jeku predizborne predsjedničke kampanje za izbore koji su zakazani za april 2022. godine.
Svaki potez Francuske na čelu Evropske unije, značajno će se u narednim mjesecima ogledati i kroz prizmu Macronovih predizbornih manevara, a mnogi analitičari već su počeli optuživati francuskog predsjednika kako instrumentalizira predsjedavanje Evropom zbog izbornih razloga.
Francusko upravljanje Evropom, pored brojnih tema koje uključuju i Zapadni Balkan, definitivno će svoj fokus imati na jačanju i sprovođenju politike evropske strateške autonomije. Tokom prethodnih nekoliko mjeseci, Emmanuel Macron je organizovao niz posjeta liderima evropskih zemalja kako bi dobio podršku ključnih zemalja za realizaciju projekta kao što je strateška autonomija.
Macron je posjetio Italiju gdje se sastao s premijerom Mariom Draghijem, a organizovao je sastanak i sa novim njemačkim kancelarom Olafom Scholzom s kojim je također razgovarao o strateškoj autonomiji Evrope.
Iako su se Scholz i Macron složili oko pitanja stvaranja evropske sigurnosne i odbrambene autonomije, konkretna primjena strateške autonomije pokazat će koliko su zapravo lideri Njemačke, Italije i Francuske jedinstveni u ovom segmentu i da li ipak postoje određena razmimoilaženja.
Iako šest mjeseci predsjedavanja Evropskom unijom ne predstavlja značajno dug period, inicijative koje dolaze iz Francuske jasno pokazuju kako će se od prvog dana predsjedavanja Francuska nastojati nametnuti kao predvodnik brojnih procesa unutar Evropske unije.
Uprkos inicijativama, radoholičarski pristup Francuske i najave koje dolaze iz Pariza, uveliko će ovisiti i od odnosa s velikim silama poput SAD-a i Rusije, ali i evropskim partnerima poput Njemačke i Velike Britanije koje svakako da imaju svoje interese kako unutar EU, tako i na području Zapadnog Balkana i pitanje je da li se interesi ovih država mogu ocijeniti kao stopostotno podudarni.
