Srpska udžbenici su besplatni, ovisno od razreda koji učenici pohađaju. U Federaciji Bosne i Hercegovine besplatni udžbenici samo su za učenike u stanju socijalne potrebe.
Pozitivno nadmetanje entitetskog i lokalnog nivoa urodilo je plodom, a odluka je najviše obradovala roditelje. Komplet udžbenika za osnovce u RS-u kreće se u rasponu od 90 za niže razrede do gotovo 200 KM za više, ne računajući jezičke udžbenike i školski pribor. Samim tim roditelji koji, na primjer, školuju dva osnovca, od ove školske godine uštediće oko polovinu svojih novčanih primanja.
Nadmetanje entitetskog i lokalnog nivoa
Više od 11 hiljada učenika banjalučkih škola od trećeg do devetog razreda za narednu školsku godinu dobiće besplatne udžbenike, a Grad Banjaluka je za ovu namjenu izdvojio milion i po konvertibilnih maraka. Prvi čovjek Banjaluke Draško Stanivuković podsjeća da je najveći grad Republike Srpske ovim potezom prvi postavio standarde u Bosni i Hercegovini, ali i u regionu.
“Više knjižare neće biti pune redova đaka i roditelja koji su digli kredite i odvajaju od svoje plate da bi kupili udžbenike, nego prosto, idete u škole, udžbenike dobijete besplatno i to vas ne košta ništa”, kaže Stanivuković.
Samo dan nakon što je prvi čovjek Banjaluke saopštio odluku, entitetska Vlada izlazi u javnost sa sličnom objavom. Treba podsjetiti i da su učenici od prvog do drugog razreda u RS-u i do sada imali besplatne udžbenike, ali najnovijom odlukom obuhvat učenika je proširen.
“Za kategorije od prvog do četvrtog razreda osnovnih škola svih učenika, za svako treće i naredno dijete učenika iz višečlanih porodica, dakle, od petog do devetog razreda, pobjednike republičkih takmičenja, ali i za odlične đake iz višečlanih porodica”, navodi Natalija Trivić, ministrica prosvjete i kulture RS.
Skeptici smatraju da je odluka populistička, da je riječ o političkom takmičenju entitetskog i lokalnog nivoa, te da, u ovom slučaju, ne postoji sistem za rješenje problema u strateškom smislu. S druge strane, pojedini ekonomisti smatraju da je odluka dobra jer kada postoji ovakva vrsta nadmetanja građani su ti koji profitiraju.
Šta je sa FBiH?
“Neharmonizovano, može da izgleda i da je to isprovocirano od strane Banjaluke prema RS-u, ali u svakom slučaju mislim da je dobra i da se ta inicijativa više, praktično, neće postaviti kao upitna, nego će se nastaviti i narednih godina”, ocjenjuje Zoran Pavlović, ekonomski analitičar.
S druge strane, iz Federalnog ministarstva obrazovanja i nauke navode da već godinama realizuju projekat nabavke besplatnih udžbenika za učenike, prije svega za one koji su u stanju socijalne potrebe.
“Za naredni period, Federalno ministarstvo obrazovanja i nauke planira obezbijediti novčana sredstva za nabavku besplatnih udžbenika za učenike sedmih (školska 2022/23. godina), osmih (školska 2023/24. godina) i devetih (školska 2024/25. godina) razreda devetogodišnjeg osnovnog obrazovanja, takođe prvenstveno za one koji su u stanju socijalne potrebe”.
Da li će ovakve odluke postati praksa, ili je već počela predizborna kampanja, pokazaće vrijeme. Ipak, sigurno je da će, barem naredne školske godine, kućni budžet roditelja koji školuju svoje mališane biti uvećan.
