Sve češći razorni uragani rezultat su globalnog zagrijavanja, ali su sada vezani uz tropske i suptropske predjele. Na Balkanu ih nećemo vidjeti u skorijoj budućnosti, a njihovu snagu možemo spoznati kroz udare orkanskih bura koje imaju sličnu brzinu.
Najviša, peta kategorija oluja podrazumijeva vjetar brzine veće od 250 kilometara na sat. Svojom razornom snagom može da uništi gradove. Najčešće je riječ o snažnim tropskim olujama.
Na istoku SAD, u Jugoistočnoj Aziji i na sjeveru Australije te oluje se nazivaju uraganima, a u Indiji i Kineskom moru zovu ih tajfunima. Uragan ili tajfun za nastanak treba da imaju određene preduslove, pošto nastaju na velikim područjima okeana najmanje 250 milja udaljenima od kopna.
Naučnici tvrde da su broj i jačina uragana sve veći u odnosu na ranije godine, i da nas po tom pitanju ne očekuje svjetla budućnost.
- Da bi se razvio uragan ili tajfun, površinska temperatura mora treba da bude iznad 26 stepeni Celzijusa. Vetar koji puše u zadnjih desetak kilometara atmosfere mora da bude u okviru brzine od 10 metara u sekundi i ne smije da mijenja smer. Tada dolazi do razmjene topline i vlažnosti između gornjeg okeana i donje atmosfere - objašnjava profesor Branko Grisogono za 24 Sata.
"Usljed rotacije Zemlje počinje i rotacija vjetra. Ako su uslovi i dalje nepromijenjeni, dakle vlaga, temperatura vode i vjetar, oluja prerasta u sve jači tropski ciklon, odnosno uragan. Pritisak u središtu oluje je vrlo nizak (oko 950 hPa), a vjetar slab. Temperature u jezgru oluje su također visoke. Iako vjetar jača od periferije ka centru oluje, u samom središtu je vrlo mirno", dodaje on.
Potrebno je desetak dana da bi se od početnog stadijuma oluje stvorio snažan tropski ciklon, a postoje i primjeri kada je taj proces trajao i više od tog vremenskog okvira.
U posljednjih 20 godina povećao se broj uragana i tajfuna koje dovodimo u vezu sa globalnim zagrijavanjem.
Međutim, riječ je relativno kratkom vremenskom periodu da bi postojali konkretniji dokazi te povezanosti.
Mjerenja postoje oko 200 godina, a pretpostavka naučnika je da uragani postoje unazad nekoliko hiljada godina ili barem od vremena otkada je klima postala slična današnjoj, prenosi 24sata.hr.
Smatra se da je najsnažnija tropska oluja poharala Male Antile u oktobru 1790. godine, kada je poginulo više od 22.000 ljudi. Upravo je ta oluja postala je polazna osnova za promišljanja savremenih svjetskih naučnika o superoluji.
"Danas, u kombinaciji sa sve toplijim okeanima, kroz atmosferu cirkulira između pet i osam posto više vodene pare nego ranije, pa su tako stvoreni uslovi za nastanak superoluja kakve dosada nismo imali prilike da vidimo i za koje uopšte nismo spremni", tvrdi američki meteorolog Džef Masters (Jeff Masters).
On time dokazuje da trenutna podjela oluja na pet kategorija jačine više nije dovoljna i da bismo morali da razmišljamo o potencijalu uragana šeste kategorije.
